Appelbomen - Appels : oude ziekte resistente rassen

Dankzij de Romeinse veroveraars raakten onze verre voorouders vertrouwd met appel -en perenbomen, Karel de Grote hielp daar nog wat bij door niet alleen tal van groentensoorten te 'promoten' maar tevens ook appels en peren in de kijker te plaatsen, in de vroege middeleeuwen waren het vooral de monikken die in abdijen en klooster de fruitteelt verder uitbreiden en het bestaande gamma aanvulden met nieuwe uitheemse variëteiten.

In de 13de en 14de eeuw ontstaan in diverse steden boomgaarden, vandaar ook de vele 'boomgaardstraten' (Brugge telde er wel een tiental boomgaardstraten in de 14de eeuw) , in deze schrale tijden vormden appels een ideale vitaminerijke toevoeging als beleg voor brood, pap of 'appelmoes', ook tal van stadstuinen bevatten fruitbomen.

Dan komt de 19de eeuw, honderden nieuwe pomologische varieteiten zullen het daglicht zien in deze gouden eeuw van de fruittuin. Boomgaarden zijn niet langer het voorrecht van de ‘happy few’ op grote domeinen, overal duiken liefhebbersverenigingen op, talrijke publicaties verschijnen en de fruittuin wordt hét paradepaardje van de enthousiaste tuinder. Twee van de meest getalenteerde’ pioniers pomologen’ waren de Belgen : priester Nicolas de Hardenpont ( 1705-1774) uit Bergen en Brusselaar Jean-Baptiste van Mons ( 1765- 1842) . De Hardenpont introduceerde als eerste de zalig in de mond ‘smeltende’ peren zoals daar zijn o.a. ‘ Beurré d’Hardenpont , Beurré d’Arenberg, Délice d’ Hardenpont enz... In deboomkwekerij La Fidélité te Brussel zien onder impuls van JB van Mons niet minder dan 500 nieuwe perenvariëteiten het levenslicht, tegen 1815 staan in deze kwekerij niet minder dan tachtigduizend moederstammen bij elkaar op bijna 300 ha : de grootste collectie ter wereld ! Tegen het eind van de eeuw bestaan er in Belgie niet minder dan 1100 perenvariëteiten verspreid over het Land van Herve, Henegouwen, Heuvels van Oost- Vlaanderen, Condroz, Meetjesland, Voerstreek, Klein Brabant, Waasland.... Maar van Mons veredelde ook tal van appelsoorten : ook de appel 'Reinette Bauman' is een aanwinst van deze pionier.

Helaas zouden in de eerste helft van de 20ste eeuw onder druk van mechanisatie en productiviteit vele hoogstamboomgaarden gerooid worden en vervangen worden door een beperkt aantal commercieel interessante laagstamrassen. Gelukkig zijn er momenteel onder impuls van verenigingen zoals de NBS (Nationale Boomgaard Stichting) , Velt, provinciebesturen, gespecialiseerde kleinschalige kwekerijen e.a. weerom tal van bijna verdwenen oude appel-en perenrassen te verkrijgen. Als hobby tuinder zijn we niet gebonden aan de wetten van vraag en aanbod en kunnen we ons best veroorloven om iets minder productieve, maar overheerlijke oude rassen aan te planten. Plukrijp fruit oogsten is een unieke ervaring, het aroma en smaak overstijgt in grote mate dit van het bestaande klassieke aanbod in de handel (vaak onrijp geplukt omwille van bewaring)

Een belangrijk pluspunt is dat vooral ook jonge mensen opnieuw interesse vertonen in het aanplanten van eigen fruitbomen, onbespoten fruit wensen te oogsten, dit verwerken in heerlijke nevenproducten (confituur, gelei, taarten, sappen ...). Niet alleen worden opnieuw in grote tuinen en weiden hoogstamfruitbomen aangeplant, maar ook de bewoner met een kleine stadstuin kan zich via een steeds groeiend aantal laagstamvariëteiten van deze oude rassen voorzien en eigen fruit oogsten!

Malus domestica 'Alkmene' - middelgrote oranje rode appel, gewonnen uit 'Oldenburg' en 'Cox Orange Pippin' omstreeks 1936- Bij ons in Europa pas rond 1960 geïntroduceerd. Het vruchtvlees is roomwit, zoetzuur en vrij kanpperig, typische Cox's smaak. Stoofappel én Eetappel. Bewaart niet lang!Autosteriel - heeft ander bestuiver nodig. Infofiche

Malus domestica ' Berglander' syn. Bellefleur des Flandres -grote groenrode appel , met grijze stippen, vast, wit vruchtvlees, matig sappig, aangenaam fris, bewaart van november tot maart. Is niet zelfbestuivend. Infofiche

Ananas Reinette : fgroengele - heldergele appel met grijze stippen, geelwit sappig vruchtvlees,fris zurig.- Oud Hollandsras-pluktijd Oktober - Rijpen van December tot Maart. - Infofiche

Malus domestica 'Bismarck' - syn. 'Stropneus' (West-Vl) , donkergele appel met rode blos aan zonnezijde, oud ras, keukenappel, vermoedelijk afkomstig uit Nieuw Zeeland. Vruchtvlees lichtroze, wit, sappig, verfrissend, zuurzoet. Goede bewaarappel (6 maand ) - Infofiche

Malus domestica 'Bramley's Seedling' -grote groen rode appel, autofertiel, sappig met hoog zuurgehalte, keukenappel alsook heerlijk voor fruitsap - bewaart van sept. tot februari. Gewonnen door Mr. Bramley uit Southwell Engeland rond ca 1850. Infofiche

Malus domestica 'Court Pendu Plat ' is een zeer oud ras van onbekende afkomst, een kleine platte vrucht, grijsgroen -bij rijpheid geel met rood aan de zonne kant. vruchtvlees vast, geelachtig, zacht zure smaak met speciaal aroma -eetappel, zeer late bloeier - te gebruiken van eind december tot maart. - Infofiche

Malus domestica 'Court Pendu Rosat' - zeer oude appelsoort met tal van synoniemen (o.a. Reinette Court Pendu rouge, Court Pendu Plat, Wallaton Pippin enz..) middelmatig tot kleine appel , plat, reinettevormig, groenrood gemarmerde appel, met wit roomkleurig vruchtvlees, mattig sappig, zuurzoet, fijn aroma . Gevoelig voor kanker ! Hoge eisen aan de bodem, vruchtbaar, doorlatend, diep kleiachtig, kalkhoudend, goed voor niet te natte poldergrond.

Cox Orange Pippin .Dit is de typische Engelse eetappel wijd en zijd geroemd om zijn kwaliteiten. Klein tot middelgrote appel met oranje rode blos, sappig en aromatisch lichtgeel vruchtvlees - bijzondere dessert appel ! Pluk van sept tot begin oktober. Bewaart diverse weken ( of maanden indien groen geplukt) ,maar is op zijn top indien licht rijp geplukt en dan slechts enkele weken bewaard wordt.

Malus domestica 'Cabaret' is een middelmatige tot dikke appel, groen geel, vast en sappig ietwat zuur vruchtvlees, rijp in oktober-november bewaart goed en lang, vanaf jan. als dessertappel te gebruiken - foto nog onrijpe appel- kleurt volrijp geel.

Malus domestica 'Dubbele bellefleur' (Ossekop) grote groene appel met rode blos, eetappel, vruchtvlees geelachtig, droog en zachtzuur - ideaal voor lichte gronden - te gebruiken in oktober- november , goede bewaarappel. Infofiche

Malus domestica 'Elstar' gemiddeld grote appel die zeer populair is in Nederland - geelgroen met stevige rode blos aan zonnezijde, stevig en sappig vruchtvlees, knapperig, zoetzuur van smaak. - plukrijp 2de helft september - bewaart tot april. - Zelfbestuivend - Een van de ouders is de bijzonder lekkere appelsoort 'Ingrid Marie'

Malus domestica' Eysdener Klumpke' middelgrote groen-rode appel, herkomst Nederland (syn. Sabot d'Eysden, Posson Rouge d'Hollande)- vast wit-groen vruchtvlees, zoetzuur - eet-en keukenappel. Pluktijd oktober - bewaart tot maart. Foto genomen in onrijpe toestand. Infofiche

Malus domestica 'Glorie van Holland' grote appel, oud ras gevonden door Haselbach te Rockanje omstreeks 1880, licht geelgroen van kleur, wit zeer saprijk vruchtvlees, aangenaam zachtzuur van smaak, pluktijd september - te gebruiken nov- januari.

Malus domestica 'Godivert' is een middelgrote appel met groengele kleur en rode blos aan zonnezijde, sterk zurig vruchtvlees, geschikt voor moes en keukengebruik- gezond ras met grote vruchtbaarheid, pluk eind oktober - consumptie tot eind april. RGF ras ( geselectioneerd door het Centre de Recherches Agronomiques de Gembloux ) - Triploid ras geen goede bestuiving- extra bestuiver in de buurt noodzakelijk !!

Malus domestica 'Hondekop' - syn. 'Hondshoofd' zeer oud ras met grote bijzonder lekkere appels, langer dan breed, groen-geel met blos aan zonnezijde. Zou afkomstig zijn uit de streek rond Torhout, Gistel, Diksmuide. Vermelding van deze variëteit gaan terug tot de 16de eeuw. Momenteel weerom zeer in smaak bij de hobby fruitteler.

Malus domestica 'Groninger Kroon' -Matig grote appelsoort, zeer zeldzaam, gevonden door S.H.Brouwer te Noordbroek in 1875, groen kleur bij rijpheid geel en aan zonnezijde rood gevlekt en gestreept, droog geelachtig vruchtvlees, zachtzuur - te gebruiken van november tot januari, te koop bij Kwekerij J. Sterken - Blankenberge

Malus domestica 'Ingrid Marie' , middelgrote appel, mooi donkerrood kleurend, vruchtvlees zoetzure smaak , roodgeel van kleur. Lijkt op Idared en is ook de ouderplant van de bekende 'Elstar'. Zou verwant zijn met Cox Orange Pippin. Infofiche

Malus domestica 'Jacques Lebel' syn. 'Double des Vosges' - grote appelsoort afkomstig uit streek van Amiens, bolrond met afplatting aan polen, groengeel , glanzend, vettig van schil, rode blos aan zonnezijde. Goede natuurlijke bewaring. plukrijp eind augustus. Infofiche

Malus domestica 'James Grieve' - bekende appelsoort, vroeg, zeer goede kwaliteit en vaak als bestuiver voor andere rassen gebruikt. Middelmatig groot, rode gestreepte blos aan zonnekant, zeer productief, vruchtvlees zacht zurig en fijn aroma. Infofiche

Malus domestica 'Karmijn de Sonnaville' is een grote appel, kruising van Cox Orange Pippin en Schone van Boskoop - in 1949 gewonnen door Piet de Sonnaville en in 1971 commercieel op de markt gebracht. De kleur is geelachtig groen met roestbruinrode inslag, wit sappig en aromatisch vruchtvlees, goede zoet-zuur balans en heerlijk aroma. Lekkere eetappel, friszuur ( ook voor sappen geschikt) - minpunt voor de commerciële handel was de ruwe schil.

Malus domestica 'Kattekop' - syn. ' Calville de Saint-Sauveur', 'Belle lille de Normandie' - gekende oude appelsoort, vroeger vrij verspreid op boerderijen in Vlaanderen. Het is een grote ronde groen gele appel, wit vast vruchtvlees, gemiddeld sappig, zachtzuur, plukrijp in oktober.

Ook geschikt voor minder vruchtbare gronden.

Malus domestica 'Keuleman' syn. 'Schaapsneus' - 'Schaapsmuil' - 'Gueule de mouton' - Middelgrote appel met regelmatige omtrek, groen-rode kleur, keukenappel -groenachtig wit vruchtvlees, nogal droog, zuur zonder sterk aroma - bruikbaar van Januari tot mei - Zelfbestuivend (autofertiel) Infofiche

Malus domestica 'Lord Lambourne' is een oud Engels ras 1907 ( afstammeling van James Grieves & Worcester Pearmain), middelgrote regelmatige appel, lichtgroen van kleur bij rijpen goudgeel met sterk helderrood aan zonnezijde,licht gestreept. Crème-wit vruchtvlees dat bijzonder sappig en zachtzuur is, bijzonder aroma, subtiele en diepe smaak , dit laat vermoeden dat er mogelijk Cox Orange in zijn afstamming zit. Eetappel te gebruiken van oktober tot november.

Malus domestica 'Notarisappel' is een vrij grote appel gewonnen in 1890 door notaris J.W.Th.W. van den Ham in Nederland, vermoedelijk is dit een zaailing van 'Princesse Noble'- lichtgeelgroene eet appel met aan zonnekant soms wat rood gestreept, sappig lichtgeel vruchtvlees, zachtzurig met aangenaam aroma, plukrijp half september - voorkeur voor lichte gronden- eetappel. Zelfbestuivend

Malus domestica 'La Paix' is een middelgrote mooi ogende appel, gladde schil felrode kleur, knapperig, sappig en zoet, goede eetappel. Plukrijp eind september -begin oktober - consumptie tot eind november. Lijkt wat op de moderne variëteiten zoal 'Pink Lady' en spreekt qua smaak ook vele jongeren aan.

Malus domestica 'Reine des Reinettes' - synoniem 'King of the Pippins' - 'Prince's Pippin' - 'Wintergoldpearmain' - middelgrote appelsoort, iets hoger dan breed, oranje gele grondkleur aan zonnezijde rood, gestreept. Vruchtvlees is wit, roomkleurig, vast, gemiddeld sappig, aangenaam zurig, fijn aroma- ook geschikt voor zandgronden Eet en bewaarappel.

Malus domestica ' Schone van Boskoop' syn. 'Boskoop' ' Goudreinette' dik bolvormige appelsoort, vermoedelijk afkomstig uit regio Boskoop (NL), ruwe schil , goudgeel, rood, bruin gebronsd aan zonnezijde. Vruchtvlees is gelig wit, vast, sappig, zoet, aangenaam zurig. Goede natuurlijke bewaring tot maart .

Malus domestica 'Rode Herfst Calleville'

Malus domestica 'Sterappel' - syn. ' Reinette Etoilée' - zeer populaire oude appelsoort , middelgroot, gelijkmatig, breder dan hoog, halfmatte schil, bij rijpheid mooi helderrood met grijsbruine stervormige stippen. Vruchtvlees is wit,roze , vast, knapperig, zachtzuur en fijn aroma. Eerste jaren niet zo productief. - Infofiche

Malus domestica ' September Rood'

Malus domestica 'Trezeke Meyers' - goed productieve eet -en keukenappel, rode blos aan zonnezijde , plukrijp begin oktober, bewaart goed tot februari -maart van jaar daarop. Wit vruchtvlees dat vast en sappig is, geurende appel. (soms wat last van stip)

Malus domestica 'Winter Rambour' - 'Rambour d'hiver' matig tot kleine appelsoort vermoedelijke afkomst Frankrijk, bruin(groen)rode appel,gestreept - groengeelachtige vruchtvlees, vrij sappig en zuur zoet, vruchten zijn goed eetbaar van januari tot mei.

Malus domestica 'Winston' - Kleine appelsoort uit het Verenigd Koninkrijk, sappig en knapperige appel, wit-geel vruchtvlees, plukrijp in maand oktober, bewaart makkelijk tot maart van volgend jaar.

Malus domestica 'Lemoen appel ' Oud Nederlandse appelsoort , gewonnen door notaris J.H.Th.W van den Ham ( zie ook notarisappel. Vrij grote appel met roestbruine kleur en zonneblos, sappig, friszurige smaak met goed aroma, vast vruchtvlees.

Malus domestica 'Witte winter Lombarts Calleville'

Malus domestica 'Reinette Hernaut '

Kweeappel Chaenomeles cathayensis

Malus domestica 'Idared'

Malus domestica 'Dievoet' syn 'Cabaret'

Malus domestica 'La Paix' - oud ras met knapperige smaak en uitzicht van moderne appel

Malus domestica 'Pinova'

Malus domestica 'Godivert'

Malus domestica 'Hollands Kleintje'